Speeltijden elke vrijdag van 11.00 tot 12.00 uur zaterdag van 14.30 tot 15.30 uur
 |
|
|
De website de Beiaard van Dordrecht is nu verplaatst naar dit URL
De Toren
| De Dordse Grote Kerkstoren heeft zijn oorsprong in de eerste helft van de 14e eeuw, rond 1450 heeft de bouw van toren de hoogte tot de omloop bereikt. De toren is bij de stadsbrand van 1457 zwaar beschadigd waarbij de klokken zijn versmolten. De toren is daarna hersteld, waarbij een begin is gemaakt van de bouw van een achtkantige lantaarn. Echter door het verzakken van de toren naar de noordzijden is de bouw gestaakt. In 1626 zijn de vier kolossale wijzerborden aangebracht, die tot vandaag het silhouet van 'de Dordtse Dom' bepalen. De uiteindelijke hoogte van de toren werd daardoor 72 meter. In de jaren 1953 tot 1973 werd de toren gerestaureerd onder leiding van Dr. Ir. J. Emmen. Hierbij is het verzakken van de toren tot staan gebracht, de toren staat thans 2,25 meter uit het lood. |  |
De Beiaard
11 oktober 1965 het nieuwe carillon komt aan bij de toren
Sinds de uitbreiding van de beiaard in 1999/2000 beschikt Dordrecht over de zwaarste beiaard in Europa! De beiaard bestaat uit 67 klokken op basis van een E0 van 9800 kg. klokkenbrons! De klokken zijn gegoten door de Koninklijke Klokkengieterij Eijsbouts te Asten in de jaren 1965/1999. Een klok is gegoten door een onbekende gieter omstreeks 1460, deze klok is in 1969 na herstemming aan aan de beiaard toegevoegd. Zes klokken met de slagtonen e0-g0-a0-b0-d1-e1- van de beiaard vormen het zesgelui, bij elkaar 25 ton klokkenbrons!
Overige klokken Er bevind zich nog een klok in de toren die geen deel uitmaakt van de beiaard, gegoten door Johannes Ouderogge in 1681 met een gewicht van 3189 kg. Deze klok doet dienst als halfuur slagklok. In het 't Klockhuys' onder de toren bevind zich sinds 2008 een originele Engelse Change-Ringing installatie met 8 klokken gegoten door Klokkengieterij Van Bergen.
|
Geschiedenis
Rond 1446 is er als sprake van het vergieten van klokken door klokkengieter Willem Sloterdiic, hij vergoot een grote klok die moest aangepast zijn aan een reeks van 5 klokken, was hier al sprake van een voorslag? Waarschijnlijk was dit een gelui waar misschien wel op gebeierd werd. Echter bij een brand in 1457 gingen deze klokken allemaal verloren. Omstreeks 1460 waren er zeker alweer twee klokken aanwezig in de toren, een gegoten door Johannes Zeelstman en door Henricus Waghevens. Rond 1520 er sprake van een klokkenspel of voorslag in de toren, een spel gegoten door Joris Waghevens wat 8 klokken bevatten. Rond 1575 werden vele klokken tot geschut omgesmolten, hierbij is de Grote Toren waarschijnlijk zijn voorslag kwijtgeraakt, echter er was wel sprake van een "speelwerck daer men met de handt op speelt" op het stadhuis. Echter na 1700 is hier geen sprake meer van, ook het spel in de stadhuistoren moet toen verdwenen zijn.
Een Hollandse stad zonder carillon? In Dordrecht moet er toch iets blijven hangen zijn van de klokkenklanken, in 1914 zijn er al eerste plannen voor een nieuwe beiaard. In 1939 werden de plannen reëel, Burgermeester J. Bleeker en gemeentesecretaris mr. K.J. Poll richten een stichting op "Een carillon te Dordrecht" en in 1951 was het mogelijk om een nieuw carillon in de Grote Toren te laten hangen. Het was een vrij licht carillon gegoten door de klokkengieterij Van Bergen. Op 22 december 1951 bespeelde beiaardier Willem Créman voor het eerst de nieuwe beiaard. In 1953 begon een grote torenrestauratie, waardoor in 1961 de Van Bergen beiaard moest worden gedemonteerd.
Ter gelegenheid van het 75 jarig bestaan van de gasfabriek en het 50 jarig bestaan van de elektriciteitfabriek te Dordrecht ontving de stad een grote som geld, daardoor werd het mogelijk een geheel nieuwe beiaard aan te kopen, een zware beiaard die beter bij de grote toren past. Men bestelde bij de klokkengieterij Eijsbouts een grote zware beiaard van 48 klokken, de basis klok was een G klok van ongeveer 5608 kg. Door het verstemmen van de halfuur slagklok uit ongeveer 1460 en het opnemen in de beiaard kwam het aantal klokken op 49. Op 5 mei 1966 speelde Arie Abbenes de nieuwe beiaard in.
Arie Abbenes bespeelt voor het eerst op 5 mei 1966 de beiaard van Dordrecht
In 1966 stelde het gemeente bestuur een stadsbeiaardier aan, Jaap van der Ende heeft met zijn spel en activiteiten het carillon bijzonder gemaakt in Dordrecht, gelijk in 1967 werd er een concert serie georganiseerd onder de naam 'Torenmuziek', een beiaardkring met meer dan 700 leden waar talloze activiteiten mee werden georganiseerd was nog nooit in Nederland vertoond! In 1993 ging Jaap van der Ende met pensioen, zijn opvolgers Henry Groen en Boudewijn Zwart hebben gelijk na de opvolging plannen gemaakt om de beiaard van Dordrecht nog groter en zwaarder te maken, thans is het de zwaarste beiaard van Europa!
Met de uitbreiding van de beiaard in het de Grote-Kerkstoren in het jaar 2000 is een mijlpaal bereikt in de Europese beiaardgeschiedenis. De Dordtse beiaard vormt - met 67 klokken van in totaal 52 ton klokkenbrons - de bekroning van 400 jaar beiaardkunst op het continent. De sobere en doelmatige opstelling in de 15e eeuwse klokkenstoel is een architectonisch voorbeeld van artistiek verantwoorde beiaardbouw. Die combinatie van doelmatigheid en artisticiteit is tot in de kleinste details doorgevoerd. Het ambachtelijk vervaardigd stokkenklavier is daarvan een overtuigend bewijs. Om de uiterste nuances van het beiaardspel te kunnen bereiken, is veel aandacht besteed aan de speelbaarheid. Niet in de laatste plaats dankt de Dordtse beiaard zijn homogeniteit aan de zuivere klokken die geheel onderling op elkaar zijn afgestemd. Voeg daarbij de onvolprezen akoestiek van de toren die de heldere discant en prachtige sonore basklokken ten volle laat uitkomen en men kan moeilijk anders concluderen dat dit toreninstrument niet alleen tot de grootste, maar zeker ook tot de mooiste beiaarden ter wereld gerekend mag worden. Een lust voor het oog en oor.
WerkgroepAl in 1996 werd er vanuit de gemeente Dordrecht een werkgroep opgericht onder leiding van ir.Cor van Dijk. Enkele aktiviteiten van de werkgroep: Contacten eenmet monumentenzorg, sponsorplan, contacten met het Comité van aanbeveling, bouwkundige voorzieningen, technische uitwerking door TNO en andere onderzoekburo's, PR en uitgave van brochures. De renovatie en uitbreiding van de beiaard vond tegelijkertijd plaats met de restauratie van de toren. Dit alles onder toezicht van Stadswerken Dordrecht.
|
 |
|
De uitbreiding Omdat de klokkenstoel maatgevend was voor het inpassen van de nieuwe klokken bleef het middenvak over om de grootste klok met de slagtoon e0 en een gewicht van haast tien ton kwijt te raken. Daarmee werd tevens de wens van de stadsbeiaardiers vervuld om deze klok luidend te maken. Twee andere grote klokken konden zonder problemen in de buitenste lege vakken van de klokkenstoel gepositioneerd worden terwijl klok nummer 2 met de slagtoon fis0 en een gewicht van 6700 kg als stilhangende klok boven de grote klok kwam te hangen in een nieuwe eikenhouten constructie. Voor de veertien kleine klokken was een plek voorzien boven de klavierkamer. Omdat de grootste klok in het middenvak was gepositioneerd diende de oude trapopgang naar de klavierkamer te verdwijnen. De nieuwe opgang is thans buiten de klokkenstoel aangebracht in de vorm van een houten trap die uitmondt op een vloer evenwijdig met de vloer van de klavierkamer. De nieuwe situatie blijkt ideaal voor het ontvangen van groepen mensen
|
Vanuit deze buitenvloer heeft men een goed overzicht op de rangschikking van de klokken. Met het oog op de veiligheid zijn geheel in stijl extra leuningen aangebracht waardoor de klokkenstoel rondom is te bezichtigen. De klavierkamer is verlengd en het stokkenklavier is 180 graden gedraaid en zoveel mogelijk naar de westzijde verplaatst teneinde ruimte te winnen voor bezoekers. De renovatiewerkzaamheden hadden betrekking op de gehele tractuur van de beiaard, de stalen tuimelrekken, de ophangconstructies voor de klokken en de statieven voor de speelhamers en klepels. De speelhamers van het automatisch speelwerk zijn gerenoveerd. Alle luidklokken hebben nieuwe kettingen en luidmotoren gekregen. De klepels zijn nieuw gemaakt en de slaglichamen zijn uitgevoerd in mangaanmessing volgens een gewichtsschaal die door de adviseurs Henry Groen en Boudewijn Zwart is vastgesteld. Het nieuwe stokkenklavier is het visitekaartje van de beiaard. Nergens ter wereld is zoveel aandacht besteed aan de functionaliteit en de vormgeving. Voor de maatvoering van het pedaal is licht afgeweken van de standaardmaten omwille van de bereikbaarheid van de uiterste pedalen. Het klavier is vervaardigd door de Dordtse meubelmaker Arie van der Linden. |
 |
 |
 |
